Ideą antykoncepcji jest swoboda współżycia bez konsekwencji w postaci ciąży. Zaś idealna metoda antykoncepcji to taka, która poza tym, że nie powoduje ograniczeń w sferze seksualności kobiety, jest w 100% skuteczna, bezpieczna i odwracalna. Niestety, trzeba to stwierdzić z całą stanowczością, takiej metody nie ma!

Ponadto należy zaznaczyć, że żadna z metod antykoncepcji nie chroni całkowicie przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (termin „choroby weneryczne”, stosowany niegdyś głównie w odniesieniu do kiły i rzeżączki, dawno się już zdezaktualizował, ponieważ wcale nie jest to ani „wszystko” ani „to najgorsze”,  czym można się zarazić w wyniku incydentalnego kontaktu seksualnego). Nawet prezerwatywa (pomijając problem jej pęknięcia), o ile zmniejsza (nie eliminuje!) ryzyko zarażenia się np. wirusem HIV, w odniesieniu do zarażenia się wirusem HPV jest wyjątkowo mało skuteczna.

Badania naukowe udowodniły, że nie ma takiej metody antykoncepcji, która gwarantowałaby pełną skuteczność, uwzględniając w tym również czynnik ludzki, np. błąd stosującej ją pacjentki. W ogóle w medycynie nikt gwarancji nie daje… . Tak samo nie można zagwarantować, że dwie młode, zdrowe kobiety w tym samym wieku, bez żadnych obciążeń zdrowotnych, o identycznej masie ciała,  będą tak samo dobrze tolerowały dany preparat dwuskładnikowej doustnej tabletki antykoncepcyjnej. Nawet ta sama kobieta, gdy po przerwie powróci do stosowanego wcześniej leku antykoncepcyjnego, może mieć zupełnie inny poziom jego tolerancji. Na polskim rynku zarejestrowanych jest kilkadziesiąt dwuskładnikowych doustnych preparatów antykoncepcyjnych. A to oznacza przede wszystkim to, że nie ma idealnego, uniwersalnego.

Dobór antykoncepcji należy do lekarza-ginekologa i jego pacjentki. Wspólnie ustalają metodę uwzględniając zarówno uwarunkowania zdrowotne, nawykowe (np. „zapominalstwo”),  jak i preferencje samej pacjentki. Po dokładnym i wnikliwym zebraniu wywiadów dotyczących stanu zdrowia - wiek, masa ciała, ciąże, poronienia, porody, choroby przebyte, współistniejące, przyjmowane leki, choroby nowotworowe w rodzinie, choroby uwarunkowane genetycznie, nałogi, tryb życia -  zmierzeniu ciśnienia tętniczego, zbadaniu piersi, badaniu ginekologicznym (cytologia!) można wspólnie ustalić, jaka metoda antykoncepcji wydaje się optymalna dla danej pacjentki. Czasem jej wdrożenie musi poprzedzić wykonanie USG narządu rodnego, USG piersi ewentualnie mammografia, a w przypadku wkładki wewnątrzmacicznej konieczne jest wykonanie badań bakteriologicznych (posiewów) z narządu rodnego.

Tak naprawdę ważne jest jedno: dobór takiej metody antykoncepcji – tabletek dwuskładnikowych (o większej bądź mniejszej zawartości hormonów) przyjmowanych przez 21 lub 28 dni w miesiącu, tabletek jednoskładnikowych, plastrów hormonalnych, dopochwowych krążków z hormonami, zastrzyków hormonalnych co 3 miesiące, wkładki wewnątrzmacicznej (tzw. spirali antykoncepcyjnej) z miedzią, bez miedzi (dla uczulonych na miedź) – w wybranym kształcie i dobranym do wielkości jamy macicy rozmiarze, z hormonem (przy zakładaniu wkładki warto omówić kwestię znieczulenia, bo zakładanie całkiem „na żywca” bywa niekiedy wysoce nieprzyjemne) – by osiągnąć zamierzony efekt minimalizując ryzyko zdrowotne związane ze stosowaniem. W każdym wypadku stosowania antykoncepcji istnieje, zwłaszcza na początku,  możliwość utrudnionej adaptacji organizmu kobiety do zastosowanego środka. Stąd konieczność stałego kontaktu z lekarzem prowadzącym. Nie należy np. przerywać nagle stosowania środków hormonalnych, gdyż skutkować to będzie pojawieniem się krwawienia macicznego, nieraz trudnego do opanowania. Ponadto należy pamiętać, że leki hormonalne mają działanie wielokierunkowe. Ta złożoność ich działania jest nieraz bardzo pożądana i wykorzystywana np. do zmniejszenia obfitości krwawień miesięcznych, redukcji towarzyszącym im bolesności, korzystnego wpływu na cerę itd. Czasem zleca się stosowanie hormonalnych leków i środków antykoncepcyjnych właśnie ze wskazań czysto terapeutycznych, a nie antykoncepcyjnych. Jednakże środek antykoncepcyjny powinien być dobrze tolerowany,  zaś w przypadku wystąpienia tak zwanych nasilonych działań niepożądanych, konieczna może być zmian środka lub nawet metody antykoncepcji.

Pacjentka stosująca antykoncepcję, winna być pod stałą kontrolą swojego lekarza. Jednorazowo na recepcie lekarz może przepisać 6 opakowań hormonalnego środka antykoncepcyjnego. Już to sugeruje, że co pół roku kobieta powinna być przebadana, ze stosownymi badaniami krwi włącznie.

Osobne zagadnienie stanowi tak zwana „antykoncepcja po”, zwana również „antykoncepcją postkoitalną” (łac. coitus – stosunek), czy „antykoncepcją awaryjną”. Trzeba mieć świadomość faktu, że przyjęcie odpowiedniej tabletki w takiej sytuacji nie może być metodą planowanej antykoncepcji (m.in. ze względu na ograniczoną skuteczność), a jest raczej próbą ratowania sytuacji.

Mając wiele lat doświadczeń w poradnictwie antykoncepcyjnym u kobiet w każdym wieku ich aktywności seksualnej w potencjalnie płodnym przedziale życia, a także dysponując  stosownym zapleczem diagnostycznym i laboratoryjnym, jesteśmy w stanie prowadzić nasze pacjentki tak, by odpowiednio były przygotowane do antykoncepcji, reakcja ich organizmów  monitorowana, uwzględniając komfort i bezpieczeństwo. Właśnie w trosce o komfort pacjentek gabinety nasze zawsze zaopatrzone są we wszystkie podstawowe obecne na rynku typy wkładek wewnątrzmacicznych w różnych rozmiarach i o różnym kształcie,  włącznie z wkładką hormonalną oraz wkładką bez miedzi – dla uczulonych na ten pierwiastek.

Niepłodność (łac. sterilitas) jako zjawisko medyczne dotyczy do 15% par w wieku rozrodczym. Uwzględniając skalę występowania tego zjawiska, można powiedzieć, że jest to olbrzymi problem społeczny. W każdym zaś indywidualnym przypadku jest to wielki problem rodzinny.

Odwołując się do definicji, o niepłodności mówimy, gdy nie dochodzi do ciąży bez stosowania antykoncepcji po roku regularnego współżycia (średnio 4 razy w tygodniu). Dawniej uważano, że brak potomstwa obciąża kobietę. Dziś wiemy, że tak nie jest (choć niektórym mężczyznom trudno się z tym pogodzić). Dlatego o niepłodności mówimy w kontekście danej pary, zarówno kobiety jak i mężczyzny. Niepłodność kobieca dotyczy 45-65%, zaś męska 25-45% par niepłodnych.  Występowanie jednocześnie niepłodności kobiecej i męskiej występuje  u około 10% par niepłodnych. Natomiast stwierdzonej niepłodności kobiecej w około 40% przypadków towarzyszy niepłodność męska.

Wynika z tego niezbicie, że w diagnostyce niepłodności uczestniczyć winni zarówno kobieta jak i mężczyzna, zaś stwierdzenie nieprawidłowości u jednego z partnerów nie wyklucza jej występowania u drugiego, a tym samym nie zwalnia z diagnostyki.

Podstawowym badaniem u mężczyzny jest badanie ogólne nasienia (spermogram), a w przypadku  wykrycia nieprawidłowości dalszą diagnostyką i ewentualnym leczeniem zajmuje się specjalista androlog.

Zagadnienie diagnostyki i leczenia niepłodności należy do najszerszych tematów w ginekologii zachowawczej. Przyczyn niepłodności kobiecej może być wiele, pierwotnej i wtórnej, anatomicznej i czynnościowej. Czasem się zdarza, że u obojga partnerów wszystkie wyniki badań są prawidłowe, a mimo to kobieta w ciążę nie zachodzi.

Diagnostyka niepłodności winna być przeprowadzona sprawnie tak, by nie tracić czasu. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza u kobiet po 30 roku życia, gdzie wiemy, że płodność z czasem maleje (szansa na urodzenie zdrowego dziecka po 30 roku życia maleje o 3,5% na rok), a po 35 roku życia spada drastycznie. Tak więc, gdy, jak to nazwał profesor Marian Szamatowicz, pionier polskiego zapłodnienia in vitro, czas prokreacyjny ucieka, nie można go tracić na przewlekające się niepotrzebnie rozbudowane procedury diagnostyczne i w dużej mierze skazane na niepowodzenie próby zainicjowania ciąży. Trzeba jasno określić stan zdrowia i płodności obojga partnerów i zaproponować postępowanie najbardziej rokujące sukcesem położniczym.

Równolegle w zakresie zdrowego rozsądku  i posiadanego czasu prokreacyjnego elastycznie wdrożyć takie postępowanie wynikające z poradnictwa prekoncepcyjnego, by efektem finalnym była nie tylko ciąża, ale również na tyle, na ile współczesna medycyna jest w stanie pomóc, ciąża optymalnie fizjologiczna, bez powikłań, zakończona urodzeniem zdrowego dziecka.

Dysponując na miejscu w naszych gabinetach całym zapleczem diagnostycznym wynikającym ze współpracy z renomowanymi laboratoriami, jesteśmy w stanie pacjentce ułatwić konieczną drogę diagnostyki laboratoryjnej, łącznie z nowoczesną diagnostyką genetyczną (obojga partnerów). Służymy też pomocą w zakresie diagnostyki USG, HSG, histeroskopii  - na zasadach opisanych na naszej stronie. A po zakończeniu diagnostyki – zaproponować postępowanie optymalne w danej sytuacji klinicznej.

Poronienia nawracające i nawykowe

O poronieniach nawracających mówimy, gdy kobieta przebyła 2 poronienia samoistne następujące po sobie, o poronieniach nawykowych, gdy takie zdarzenie miało miejsce 3  lub więcej razy. Zjawisko to bywa określane jako niemożność donoszenia ciąży (łac. infertilitas) i wraz z niepłodnością (łac. sterilitas) prowadzi do niemożności posiadania potomstwa.

Diagnostyka tego zjawiska jest złożona, gdyż tak, jak w wypadku niepłodności, przyczyn może być wiele. Począwszy od stylu życia, nałogów i używek. Poronienia samoistne występują w przebiegu chorób ogólnoustrojowych, takich jak cukrzyca, choroby tarczycy, trombofilia itd. Dlatego konieczna jest dokładna ocena stanu zdrowia kobiety, często konsultacja internistyczna. Niezbędna jest diagnostyka genetyczna obojga partnerów, czasem korzystne jest genetyczne przebadanie materiału tkankowego z dokonującego się poronienia (o ile jest to  technicznie możliwe). Wykluczyć trzeba zakażenia narządu rodnego ( m.in. chlamydia trachomatis, ureaplazmy, mykoplazmy urogenitalne). Zasadnicze znaczenie ma również diagnostyka hormonalna i immunologiczna. Trzeba skontrolować dokładnie anatomię narządu rodnego, a zwłaszcza macicy – wykluczyć jej wady anatomiczne, choroby zniekształcające jamę macicy.

Naszym pacjentkom służymy pomocą w całym zakresie niezbędnej diagnostyki, tej laboratoryjnej i tej zabiegowej. Po przeprowadzeniu niezbędnych badań i ewentualnych konsultacjach u naszych sprawdzonych kolegów – specjalistów w innych dyscyplinach medycyny, przy równoległym postępowaniu wynikającym z zasad przygotowania do ciąży w trybie poradnictwa prekoncepcyjnego,  proponujemy najbardziej adekwatne w danej sytuacji postępowanie zmierzające do ciąży zakończonej urodzeniem zdrowego dziecka.

Endokrynologia jest to nauka o hormonach i narządach je wytwarzających. Właśnie układ gruczołów wydzielania wewnętrznego czyli układ endokrynny wraz z układem nerwowym sprawują kontrolę nad homeostazą tj. optymalizacją i koordynacją funkcjonowania organizmu, przy czym układ nerwowy pełni funkcję nadrzędną.

Endokrynologia ginekologiczna zajmuje się tą częścią endokrynologii, która związana jest z działaniem tak zwanej osi podwzgórzowo-przysadkowo-jajnikowej, której trzypiętrowy system regulacji za pomocą sprzężeń zwrotnych dodatnich i ujemnych warunkuje różny status hormonalny kobiety na różnych etapach jej życia. A ponieważ równocześnie istnieje wiele innych czynników warunkujących zdrowie człowieka – np. genetyczne, środowiskowe – organizm każdej kobiety w nieco inny sposób, jako układ naczyń połączonych, reaguje na bodźce wewnątrz- i zewnątrzpochodne. Tak w wielkim uproszczeniu(!) przedstawiona endokrynologia ginekologiczna jest domeną specjalistów-ginekologów.

Zawiera ona wiele zagadnień zdrowotnych od zaburzeń dojrzewania (tym zajmują się ginekolodzy dziecięcy), poprzez zaburzenia miesiączkowania, mogące być wtórnym objawem różnych zespołów chorobowych (powodujących niepłodność, uwarunkowanych genetycznie, czynnych hormonalnie guzów jajnika itd.), aż po okres przekwitania kobiety, z groźnymi nieraz chorobami, krwotokami macicznymi, nasilonymi tzw. objawami wypadowymi (zwanymi dawniej klimakterycznymi), aż po osteoporozę pomenopauzalną i inne schorzenia typowe dla starszego wieku, w tym nowotwory i choroby układu krążenia, wymagające interdyscyplinarnego działania diagnostyczno-terapeutycznego.

Dysponując zapleczem laboratoryjnym jesteśmy w stanie wykonać wszystkie badania krwi i moczu, w tym hormonalne i biochemiczne, a także całą diagnostykę genetyczną, histopatologiczną, bakteriologiczną,

W przypadku konieczności interwencji zabiegowej lub operacyjnej, dysponujemy odpowiednimi środkami do jej przeprowadzenia z prywatną kliniką z certyfikatem ISO włącznie.

Coroczna kontrola u lekarza ginekologa zdrowej, nie mającej dolegliwości kobiety, stała się standardem kulturowym. Ma ona również głębokie uzasadnienie medyczne. Wprawdzie w wybranych przypadkach taka kontrola mogłaby odbywać się nawet nieco rzadziej, ale też często konieczna jest częstsza, bardziej wnikliwa i złożona.

Podstawowe okresowe badanie profilaktyczne składa się z kilku części. Ocena ogólnego stanu zdrowia i czynników ryzyka wystąpienia chorób, np. czy kobieta w przeszłości nie chorowała na ciężką chorobę, czy przyjmowała leki hormonalne, z jakiego powodu i jak długo, czy aktualnie nie leczy się z powodu innej choroby ostrej lub przewlekłej, czy nie ma nadwagi, czy ma nałogi, czy w rodzinie występowały choroby nowotworowe, jeśli tak to dokładnie jakie i u kogo, czy miesiączkuje, czy regularnie, czy obficie, czy boleśnie, kiedy była ostatnia miesiączka (pierwszy dzień krwawienia). Po dokładnym zebraniu takich wywiadów następuje badanie lekarskie. W nim zawiera się pomiar ciśnienia tętniczego oraz badanie piersi i regionalnych węzłów chłonnych. Dopiero po nim pacjentka badana jest ginekologicznie. Badanie to, wykonywane na fotelu ginekologicznym, składa się z dwóch etapów: badania we wzierniku, podczas którego lekarz ocenia anatomię sromu i krocza, przedsionka pochwy, ścian pochwy i widoczną tak zwaną część pochwową szyjki macicy i podczas którego można pobrać szczoteczkami wymaz do badania cytologicznego tradycyjnego bądź LBC i ewentualnie materiał do innych badań, oraz badania tzw. dwuręcznego zestawionego, podczas którego ginekolog określa stan narządu rodnego wewnętrznego tj. części nadpochwowej szyjki macicy, trzonu macicy i obustronnie przydatków (jajników i jajowodów), ich wielkość, konsystencję, ruchomość, położenie względem innych narządów miednicy mniejszej, ewentualnie bolesność.

Oczywiście bywają odstępstwa od takiego scenariusza np. dziewice mogą nie być badane we wzierniku i ginekologicznie, za to czasem lekarz może w pewnych sytuacjach zaproponować badanie „per rectum” tzn. przez odbytnicę (oczywiście bardzo delikatnie, a palec w rękawiczce posmarowany jest substancją  dającą poślizg, np. żelem do USG).

Mówiąc o odstępstwach należy wspomnieć o specjalnym przygotowaniu do badania cytologicznego kobiet w wieku pomenopauzalnym, a nawet okołomenopauzalnym. Nosi ono nazwę próby Meigs’a i polega na dziesięciodniowym przyjmowaniu na noc dopochwowo globulek z hormonem (estrogenem), co powoduje ustąpienie z nabłonka pochwy zmian zanikowych, spowodowanych niskim poziomem estrogenów i podwyższa czułość badania cytologicznego do standardowego poziomu. Badanie cytologiczne winno być pobierane po jednodniowej przerwie od zakończenia przyjmowania na noc globulek, a więc dwunastego dnia.

Po zbadaniu pacjentki następuje część ostatnia wizyty, a więc ustalenie dalszego postępowania i zalecenia,  np. wykonanie mammografii czy USG piersi (sutków – termin medyczny), USG narządu rodnego, badań krwi, densytometrii (badanie gęstości kości) w ramach profilaktyki osteoporozy, szczepienie przeciwko zakażeniu wywołującym raka szyjki macicy i wiele innych chorób wirusom HPV (brodawczaka ludzkiego), ustalenie metody antykoncepcji, instruktaż comiesięcznego samobadania piersi, obserwacja krwawień miesięcznych z zastosowaniem kalendarza menstruacyjnego oraz propagowanie zdrowego stylu życia.

Współczesna genetyka daje możliwość określenia ryzyka wystąpienie  wystąpienia tzw. chorób cywilizacyjnych poprzez wykonanie wielogenowego testu predyspozycji genetycznych do: zwyrodnienia plamki żółtej oka, choroby Alzheimera, stwardnienia zanikowego bocznego, raka piersi, odbytu, płuc, prostaty, czerniaka złośliwego, przewlekłej białaczki limfatycznej, choroby wieńcowej, cukrzycy typu 1 i 2, jaskry, nadciśnienia tętniczego, stwardnienia rozsianego, otyłości, choroby Parkinsona, choroby Burgera, choroby zwyrodnieniowej stawów, łuszczycy, reumatoidalnego zapalenia stawów, tocznia rumieniowatego układowego.

Ponadto istnieje możliwość wykonania złożonego badania wielogenowego o nazwie „styl życia”.

Oczywiście decyzję wykonaniu takich badań przesiewowych musi podjąć sama pacjentka.

Udzielamy porad – konsultacji lekarskich we wszystkich problemach zdrowotnych związanych z narządem rodnym, jego anatomią i funkcjonowaniem. Prowadzimy diagnostykę i leczenie, a także profilaktykę. W przypadku problemu zdrowotnego wymagającego bardzo specjalistycznego postępowania leczniczego w wyspecjalizowanym ośrodku, kierujemy pacjentkę pod sprawdzony adres, w ręce bardzo doświadczonych lekarzy. W przypadku trudnych przypadków interdyscyplinarnych, wymagającego wielokierunkowego działania specjalistów z różnych dziedzin medycyny, korzystamy z konsultacji kolegów lekarzy, których życzliwości, kompetencji i kultury jesteśmy pewni.

Tak zwane „trudne przypadki” zdarzają się rzadko. Często wystarczy dokładnie i wnikliwie zbadać pacjentkę, by postawić właściwe rozpoznanie i wdrożyć adekwatne leczenie. Jednakże postęp medycyny umożliwił rozpoznawanie wielu chorób przebiegających skrycie. Znamy wszakże pojęcia „bezobjawowy, utajony, niemy klinicznie, subkliniczny”. Oznaczają one, że problem zdrowotny, nieraz poważny istnieje, tylko nie daje znać o sobie. Dopiero dokładna diagnostyka, często wykorzystująca najnowsze i bardzo skomplikowane zdobycze nauki i techniki, choć możliwa do wdrożenia nawet w warunkach nowoczesnego gabinetu lekarskiego, daje odpowiedź na postawione przez lekarza pytanie o rzeczywisty stan zdrowia pacjentki. Właśnie dzięki nowoczesnej diagnostyce jesteśmy w stanie rozpoznać problem zdrowotny zanim spowoduje on znaczne, często nieodwracalne konsekwencje.